Dành cả thanh xuân học ngành tâm lý học, ra trường mình làm gì?

Tâm lý học (tiếng anh: Psychology) là ngành học cung cấp cho bạn những hiểu biết sâu sắc về cảm xúc, ý chí và hành động của mỗi con người cũng như các kỹ năng để hiểu và giải thích các kết quả nghiên cứu liên quan đến con người.

Tâm lý học gồm nhiều phân ngành khác nhau, như Tâm lý học lâm sàng (Clinical Psychology), Tâm lý sinh học (Biological Psychology), Tâm lý học thử nghiệm (Experimental Psychology), Tâm lý học giáo dục (Educational Psychology), Tâm lý học đánh giá (Assessment Psychology), Tâm lý học pháp lý (Forensic Psychology), tâm lý học tổ chức và công nghiệp (Industrial and Organizational Psychology),…Vì ngành Tâm lý học chủ yếu là nghiên cứu “bản chất con người” nên có ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, giáo dục, công nghiệp, thương mại,…

Tại sao nên chọn học ngành Tâm lý học?

Có một số lý do để bạn nên chọn học ngành Tâm lý học:

• Hiểu rõ và trị liệu sức khoẻ tinh thần cho chính mình và những người xung quanh

Kiến thức tâm lý học giúp bạn hiểu rõ hơn về các vấn đề sức khỏe tinh thần chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng, rối loạn ăn uống, rối loạn tâm thần,… và nhận thức được các dấu hiệu và triệu chứng của các vấn đề này ở bản thân và những người xung quanh. Từ đó, áp dụng những nguyên lý, phương pháp của tâm lý học để “chữa lành” cho sức khỏe tinh thần của mọi người tại nơi làm việc, trong gia đình, và trong cộng đồng. Đây cũng là lý do mà nhiều bạn thấy ngành Tâm lý học vô cùng thú vị.

• Mang tính nhân văn cao

Một trong những lợi ích lớn nhất của tâm lý học là tác động tích cực của nó đối với cuộc sống hàng ngày của xã hội. Ngành học này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các vấn đề xã hội, chẳng hạn như bạo lực gia đình, bạo lực học đường, lạm dụng trẻ em,… cũng như cách giải quyết các vấn đề này, góp phần tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.

• Phát triển kỹ năng giao tiếp, xây dựng các mối quan hệ

Trong quá trình học tập, khi tìm hiểu thêm về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi và sự phát triển của con người, ở cấp độ cá nhân, bạn sẽ hiểu rõ hơn về bản thân và gia đình, bạn bè, bạn học cũng như những người bạn tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. Điều này sẽ giúp bạn tạo lợi thế trong việc giao tiếp, tạo mối quan hệ và có khả năng xử lý vấn đề tốt khi gặp tình huống khác nhau trong các mối quan hệ xã hội như giải quyết xung đột đang gặp phải với bạn bè hay đàm phán tăng lương trong công việc.

• Triển vọng nghề nghiệp cao

 Tấm bằng tâm lý học có thể mở ra nhiều con đường sự nghiệp đa dạng trong các lĩnh vực. Bạn có thể làm việc trong các lĩnh vực tư vấn trị liệu, công tác xã hội, nhân sự, marketing, hoặc giáo dục. Ngoài ra, bằng cử nhân tâm lý học sẽ đặt nền tảng vững chắc nếu bạn tiếp tục chinh phục chương trình Thạc sĩ về tâm lý học, giáo dục, luật, y học, kinh doanh,…

Ngành Tâm lý học có phải câu trả lời cho bốn năm đại học của bạn?

Nếu có những tố chất và sở thích sau thì ngành Tâm lý học sẽ là lựa chọn phù hợp cho bốn năm đại học của bạn.

• Bạn yêu thích làm việc với mọi người: Tâm lý học là một ngành học nghiên cứu về con người, vì vậy bạn cần có sự quan tâm và yêu thích đối với con người và biết cách đặt mình vào vị trí của những người xung quanh để có thể quan sát vấn đề và sự việc hiệu quả.
• Bạn là người biết lắng nghe và không phán xét: Nếu bạn được mọi người xung quanh tin tưởng để tâm sự và xin lời khuyên thì đó là dấu hiệu cho thấy bạn phù hợp với ngành Tâm lý học. Bởi người học tâm lý cần biết lắng nghe một cách cởi mở, không phán xét, thấu hiểu những tâm tư, tình cảm của người khác.
• Bạn là người giao tiếp tự tin: Giao tiếp bằng lời nói rõ ràng, mạch lạc, và khả năng lắng nghe tốt là một trong những kỹ năng quan trọng nhất khi học tâm lý. Ngoài ra, khả năng đọc các tín hiệu phi ngôn ngữ, chẳng hạn như ngôn ngữ cơ thể và giao tiếp bằng mắt, cũng giúp người học tâm lý hiểu rõ hơn về cảm xúc và suy nghĩ của một người.
• Bạn thích tìm ra mấu chốt của vấn đề: Nền tảng của tâm lý học là áp dụng các lý thuyết để giải quyết các vấn đề trong đời sống. Vậy nên, bạn sẽ phù hợp với ngành Tâm lý học nếu có xu hướng giải quyết các vấn đề bằng cách xem xét tình huống từ những góc độ khác nhau và tìm kiếm thông tin liên quan để chứng minh cách tiếp cận của mình.
• Bạn thích học tập: Bộ não và hành vi của con người là một trong những lĩnh vực nghiên cứu lâu đời và phức tạp nhất trong khoa học (Khoa học dữ liệu, Khoa học Máy tính). Mặc dù đã có rất nhiều tiến bộ, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa hiểu hết về những bí ẩn của tâm lý con người. Việc nghiên cứu tâm lý là một quá trình không ngừng nghỉ. Nếu bạn là người có tính tò mò và ham học hỏi, thì ngành Tâm lý học là một lựa chọn lý tưởng cho bạn. Trong thế giới tâm lý học, luôn có những điều mới mẻ để khám phá.

Tâm lý học bao gồm những chuyên ngành nào?

Hành vi của con người phong phú và đa dạng, do đó tâm lý học cũng có rất nhiều chuyên ngành khác nhau. Một số chuyên ngành đã trở nên phổ biến và được giảng dạy tại nhiều trường đại học, trong khi một số chuyên ngành khác vẫn đang trong quá trình phát triển. Cùng Fulbright tìm hiểu các chuyên ngành trong tâm lý học.

1. Tâm lý học bất thường (Abnormal Psychology): Ngành nghiên cứu về các rối loạn tâm lý và các hành vi bất thường. Các nhà tâm lý học bất thường sử dụng kiến thức của họ để chẩn đoán, điều trị và ngăn ngừa các rối loạn tâm lý chẳng hạn như lo âu và trầm cảm.
2. Tâm lý học hành vi (Behavioral Psychology): Là một phân ngành nghiên cứu và giải thích tại sao con người hành động theo những cách nhất định, điều gì kích hoạt những hành vi này và cách thay đổi chúng.
3. Tâm lý học Lâm sàng (Clinical Psychology): Cung cấp các dịch vụ trị liệu cho những người gặp khó khăn về tâm lý thông qua việc tiếp xúc, quan sát, tìm hiểu người bệnh cũng như nghiên cứu hành động, cử chỉ, lời nói của họ.
4. Tâm lý học nhận thức (Cognitive Psychology): Nghiên cứu về cách thức con người tiếp nhận, xử lý và ghi nhớ thông tin.
5. Tâm lý học tư vấn (Counseling Psychology): Là một chuyên ngành cung cấp các dịch vụ tư vấn và hướng dẫn cho những người gặp khó khăn trong cuộc sống. Các nhà tâm lý học tư vấn sử dụng các kỹ thuật như lắng nghe tích cực, đặt câu hỏi và phản hồi để giúp khách hàng giải quyết các vấn đề cá nhân và nghề nghiệp của họ.
6. Tâm lý học phát triển (Developmental Psychology): Nghiên cứu về sự phát triển của con người trong suốt cuộc đời, từ khi sinh ra đến khi trưởng thành.
7. Tâm lý giáo dục (Educational Psychology): Nghiên cứu về quá trình học tập và phát triển của con người. Ngành Tâm lý học giáo dục hướng tới đối tượng là: trẻ em khuyết tật, trẻ em tự kỷ,… và người mắc các vấn đề về tinh thần khi tham gia quá trình học tập.
8. Tâm lý học thực nghiệm (Experimental Psychology): là một chuyên ngành sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học để nghiên cứu về tâm trí và hành vi của con người. Các nhà tâm lý học thực nghiệm sử dụng các phương pháp như thí nghiệm, quan sát và khảo sát để kiểm tra các giả thuyết về tâm lý học.
9. Tâm lý học pháp y (Forensic Psychology): Là chuyên ngành đào tạo về các vấn đề tâm lý liên quan đến pháp luật
10. Tâm lý sức khỏe (Health Psychology): là một chuyên ngành ứng dụng kiến thức tâm lý học vào sức khỏe và bệnh tật. Các nhà tâm lý học sức khỏe sử dụng kiến thức của họ để nghiên cứu về mối quan hệ giữa tâm lý và sức khỏe, và để phát triển các chương trình can thiệp nhằm cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
11. Tâm lý học tổ chức-công nghiệp (Industry-Organizational Psychology): lĩnh vực này tập trung vào việc cải thiện hiệu suất làm việc và sức khỏe của nhân viên trong môi trường làm việc, nhằm mang lại lợi ích toàn diện cho tổ chức.
12. Tâm lý học nhân cách (Personality Psychology): Là một chuyên ngành nghiên cứu về tính cách của con người. Các nhà tâm lý học nhân cách quan tâm đến các lĩnh vực như bản chất của tính cách, sự phát triển tính cách và các biến thể tính cách.
13. Tâm lý học học đường (School Psychology): là một chuyên ngành nghiên cứu về hành vi và học tập của trẻ em và thanh thiếu niên trong môi trường giáo dục. Các nhà tâm lý học học đường sử dụng kiến thức của họ để hỗ trợ học sinh, giáo viên và các nhà lãnh đạo trường học.
14. Tâm lý học xã hội (Social Psychology): Chuyên ngành này nghiên cứu tác động của hoạt động xã hội và quá trình nhận thức lên suy nghĩ của mỗi cá nhân, cũng như ảnh hưởng và mối quan hệ của cá nhân đó với những người khác. Các chuyên gia tâm lý sẽ giúp người bệnh điều chỉnh và cân bằng lại những vấn đề tâm lý.
15. Tâm lý học thể thao (Sports Psychology): là một chuyên ngành nghiên cứu về cách thức tâm lý ảnh hưởng đến thành tích thể thao. Các nhà tâm lý học thể thao sử dụng kiến thức của họ để giúp vận động viên cải thiện hiệu suất, giảm căng thẳng và đạt được mục tiêu của họ.

Cơ hội nghề nghiệp ngành tâm lý học tại Việt Nam

Với kiến thức và kỹ năng được trang bị trong quá trình học tập, sinh viên ngành Tâm lý học có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau như y tế, giáo dục, thể thao, kinh tế,… đóng góp cho sự phát triển của xã hội. Dưới đây là một số ngành nghề cụ thể mà sinh viên có thể làm khi tốt nghiệp ngành Tâm lý học tại Việt Nam:

Chuyên gia trị liệu tâm lý

Nhà trị liệu tâm lý là người làm việc tại các bệnh viện tâm thần, các trung tâm tư vấn, trị liệu tâm lý. Bạn có thể làm việc độc lập hoặc hỗ trợ cho các bác sĩ tâm thần để giúp người cần trị liệu phân tích, hiểu và giải quyết những mâu thuẫn tâm lý với người khác cũng như là những khó khăn tâm lý của chính bản thân mình.

Chuyên viên tư vấn tuyển dụng, nhân sự

Nhà tư vấn tuyển dụng hay nhân sự là người làm việc tại các tổ chức, doanh nghiệp, các trung tâm nghiên cứu, bệnh viện,… Họ giúp các nhà quản lý doanh nghiệp, tổ chức đánh giá nhu cầu nhân lực của tổ chức, nghiên cứu để xác định các yêu cầu của vị trí tuyển dụng, lên kế hoạch và thực hiện phỏng vấn tuyển dụng các ứng viên có những đặc điểm phù hợp.

Bác sĩ tâm lý

Bác sĩ tâm lý là người có chuyên môn cao về tâm lý học, có khả năng chẩn đoán và điều trị các vấn đề tâm lý. Làm việc tại các bệnh viện, trung tâm y tế, phòng khám,… để giúp đỡ những người gặp vấn đề về tâm lý như trầm cảm, lo âu, rối loạn ăn uống,…

Tư vấn tâm lý học đường

Tư vấn tâm lý học đường là một vị trí làm việc tại các trường học với vị trí phụ trách tư vấn tâm lý học đường, hỗ trợ giáo viên, cha mẹ học sinh trong việc nâng cao sức khỏe tinh thần học sinh, sinh viên. Tư vấn viên tâm lý học đường là người hỗ trợ học sinh trong các vấn đề học tập, tâm lý, tình cảm,… giúp học sinh phát triển toàn diện.

Phân tích tâm lý khách hàng

Phân tích tâm lý khách hàng là một lĩnh vực nghiên cứu chuyên sâu về suy nghĩ, cảm xúc, hành vi của khách hàng. Thông qua việc phân tích tâm lý khách hàng, doanh nghiệp có thể hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của khách hàng, từ đó đưa ra các chiến lược marketing hiệu quả. Để có thể đảm nhiệm tốt vị trí này bạn cần có kiến thức về marketing và kỹ năng phân tích dữ liệu khách hàng.

Giảng viên ngành tâm lý học

Giảng viên tâm lý học là người truyền đạt kiến thức về tâm lý học cho học sinh, sinh viên tại các trường Đại học, Cao đẳng. Bạn cũng có thể tham gia nghiên cứu và phát triển bộ môn tâm lý học.