Hỗ trợ trị liệu bằng chất thức thần đối với một số bệnh lý tâm thần sẽ sớm được công nhận trên góc độ pháp lý

Cơ quan quản lý hàng hóa trị liệu (TGA-Therapeutic Goods Administration) của Úc đã đưa ra một thông báo bất ngờ về việc các chuyên gia tâm thần học sẽ có thể quyết định điều trị bằng MDMA (MethyleneDioxyl-MethamphetAmine) đối với chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD-Post-traumatic stress disorder) và nấm psilocybin đối với chứng bệnh trầm cảm. MDMA (thuốc lắc, ectasy) là một chất tương tự amphetamine có tác dụng kích thích và gây ảo giác, trong khi đó psilocybin (nấm ma thuật) là một hợp chất tự nhiên gây ảo giác được tạo ra từ hơn 200 loài nấm. Cả hai chất này đều bị cấm ở Australia.

Phản ứng đối với quyết định của TGA tương đối trái chiều. Đối với các tổ chức đại diện cho người bênh, quyết định này đã tạo ra được sự phấn chấn trước những lợi ích cho những bệnh nhân mắc các chứng bệnh về tâm lý, và cho cả những người mà việc chữa trị lâu nay không mang lại nhiều hiệu quả. Tuy nhiên, trên góc độ chuyên gia, họ vẫn thể hiện những băn khoăn, lo ngại khi sử dụng những chất cấm này trong điều trị cho bệnh nhân.

GS. Colllen Loo (nhà tâm thần học lâm sàng, nhà nghiên cứu tại Đại học New South Wales Sydney và viện Black Dog Institute) là một trong những người đưa ra quan ngại đối với thông báo của TGA. Trong 25 năm qua, GS. Loo được xem là một chuyên gia trong việc đưa những phương pháp trị liệu tâm lý vào các thực hành lâm sàng, bao gồm phương pháp kích thích từ xuyên sọ (transcranial magnetic stimulation), liệu pháp sốc điện (electroconvulsive therapy) cũng như thuốc gây mê phân ly (ketamine). GS. Loo hiện đang tham gia vào 2 cuộc thử nghiệm lâm sàng đối với psilocybin, và cho biết rằng hiện đang có một số hạn chế về cách thức chữa trị bằng chất thức thần. Theo đó, bà cho rằng chất thức thần không đại diện cho một liệu pháp chữa trị lâm sàng tốt, và đây cũng không phải là lựa chọn được quan tâm nhất của các bệnh nhân.

Thời kỳ phục hưng của liệu pháp chữa trị bằng chất thức thần

Những nghiên cứu đối với các liệu pháp chữa trị bằng chất thức thần đã được tiến hành từ những năm 1940, sau khi hợp chất gây ảo giác lysergic acid diethylamide được phát hiện ra. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã phải dừng lại trong thập niên 60 sau khi con người bắt đầu nhìn nhận các hợp chất thức thần là ma túy và chúng bị lạm dụng trong văn hóa tiệc tùng. GS. Loo cho biết, không đơn thuần chỉ là việc những hợp chất này là bất hợp pháp, chúng còn có mối liên hệ tới văn hóa tiệc tùng cũng như những cảnh tượng sử dụng ma túy của con người, gây ra nỗi lo sợ đối với các bác sỹ lâm sàng cũng như với cả cộng đồng.

Trong những năm 2000, nghiên cứu về các chất thức thần bắt đầu quay trở lại một cách chậm rãi. Đã có những quan tâm nhất định đối với khả năng chữa trị cho những bệnh nhân có bệnh lý về tâm thần nhưng những phương pháp trị liệu hiện tại không có hiệu quả đối với họ.

Ma túy ketamine đã được phát triển như một sự lựa chọn khác cho những người mắc bệnh trầm cảm. GS. Loo đã thiết lập những cuộc thử nghiệm ngẫu nhiên đầu tiên đối với ketamine vào năm 2016 tại Viện Black Dog (Australia). Ngày nay, ketamine đã có sẵn cho việc điều trị trầm cảm tại Úc, mặc dù hợp chất này được cho là rất đắt đỏ do không được bảo hiểm hỗ trợ chi trả.

Năm 2023, Australia trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa điều trị lâm sàng bằng MDMA và psilocybin.

Khởi động lại trí não

GS. Loo cho rằng có 2 con đường mà những hợp chất thức thần có thể giúp con người điều trị chứng trầm cảm lâu dài. Một là chúng sẽ reset các chức năng não bộ của bạn, giống như cách bạn khởi động lại máy tính của mình. Khi một người mắc một chứng bệnh tâm lý kéo dài, não bộ của họ có thể bị tắc nghẽn với những suy nghĩ tiêu cực. Não bộ càng ở trong tình trạng này lâu, chúng càng có nguy cơ bị "tắc cứng".

Nhóm thuốc thức thần có thể giúp dịch chuyển các thói quen suy nghị đã bị đóng cứng, kích hoạt những suy nghĩ, sự thấu hiểu cũng như viễn cảnh mới, do đó não bộ trở nên linh hoạt hơn.

Những nghiên cứu trước đã chỉ ra rằng khi con người bị trầm cảm, những tế bào não bộ của họ có thể co lại và kết nối kém hơn, gây ra những ảnh hưởng nhất định tới cảm xúc và nhận thức của họ. Cả ketamine và những hợp chất thức thần khác đều giúp kích thích tế bào não. Chúng trở nên linh hoạt hơn, có nhiều kết nối hơn.

Trị liệu bằng chất thức thần được giới thiệu

Trong khi trị liệu bằng chất thức thần có khả năng cao trong việc giúp đỡ các bệnh nhân, vẫn còn rất nhiều câu hỏi và lo ngại về tính sẵn có của những hợp chất này đối với các bệnh nhân ở Australia.

GS. Loo cho biết các bênh lý tâm thần như trầm cảm, PTSD là rất phức tạp, với nhiều phương pháp trị liệu khác nhau. Các nhà tâm thần học vẫn chưa thể dự đoán được các bệnh nhân của mình sẽ phản ứng tốt với những chất như psilocybin hay không, và liệu rằng phương pháp mới này có tốt hơn so với trị liệu bằng ketamin hay những sự lựa chọn khác như liệu pháp sốc điện hay không. Điều này cần được cân nhắc một cách thận trọng do chi phí điều trị bằng MDMA và psilocybin rất cao và Chính phủ không có trợ cấp đối với việc chữa trị bằng các phương pháp này./