Thuốc điều trị ADHD giúp giảm nguy cơ tự tử, lạm dụng chất gây nghiện và hành vi phạm tội

Một nghiên cứu mới được công bố trên The BMJ cho thấy rằng, trong vòng hai năm điều trị bằng dược lý, những người sử dụng thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) ít có khả năng gặp phải các sự cố có hại hơn so với những người không dùng thuốc.

Giáo sư Samuele Cortese. (Viện Nghiên cứu Y tế và Chăm sóc Sức khỏe Quốc gia Vương quốc Anh (NIHR) tại Đại học Southampton, đồng tác giả cao cấp của bài báo) cho biết những lợi ích này có thể được lý giải bởi sự suy giảm tính bốc đồng và sự cải thiện trong khả năng chú ý cũng như chức năng điều hành. Chẳng hạn, việc giảm sự bốc đồng có thể hạn chế hành vi phạm tội thông qua viêc kiềm chế hành vi hung hăng, trong khi khả năng tập trung cao hơn có thể giảm nguy cơ tai nạn giao thông bằng cách hạn chế sự xao nhãng. Nguy cơ suy giảm rõ rệt nhất ở những người có mô hình hành vi tái diễn, chẳng hạn như nhiều lần cố gắng tự sát, tái nghiện ma túy nhiều lần hoặc tái phạm tội. Việc sử dụng thuốc không làm giảm nguy cơ xảy ra chấn thương ngoài ý muốn lần đầu, nhưng có làm giảm nguy cơ tái diễn.

Nghiên cứu này là công trình đầu tiên chứng minh hiệu quả tích cực của thuốc điều trị ADHD đối với các kết quả lâm sàng mở rộng, bằng cách sử dụng một phương pháp thống kê mới và dữ liệu mang tính đại diện cho tất cả bệnh nhân trong chăm sóc lâm sàng thường quy trên phạm vi toàn quốc.

ADHD ảnh hưởng đến khoảng 5% trẻ em và 2,5% người trưởng thành trên toàn cầu. Rối loạn này có liên quan đến việc gia tăng nguy cơ tự sát, lạm dụng chất kích thích, chấn thương ngoài ý muốn, tai nạn giao thông và hành vi phạm tội.

Một nhóm nghiên cứu quốc tế đã đặt mục tiêu xác định liệu thuốc điều trị có làm giảm những nguy cơ này hay không. Họ đã phân tích nhiều hồ sơ dân số và y tế tại Thụy Điển, được liên kết bằng mã định danh cá nhân duy nhất dành cho mỗi cư dân. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng một thiết kế nghiên cứu mới gọi là “mô phỏng thử nghiệm lâm sàng” (trial emulation) để tái tạo thử nghiệm bằng dữ liệu thực tế từ 148.581 người mắc ADHD.
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành so sánh những người bắt đầu dùng thuốc trong vòng ba tháng kể từ khi chẩn đoán với những người không sử dụng thuốc, đồng thời theo dõi hồ sơ sức khỏe của họ trong hai năm tiếp theo. Kết quả cho thấy thuốc điều trị làm giảm nguy cơ xuất hiện lần đầu của bốn trên năm loại sự cố (ngoại trừ chấn thương ngoài ý muốn) và giảm cả năm loại kết quả khi xét đến sự tái diễn. Những người sử dụng thuốc kích thích (stimulants) có tỷ lệ sự cố thấp nhất so với nhóm dùng thuốc không phải kích thích.

Theo Tiến sĩ Zheng Chang, đồng tác giả cao cấp của nghiên cứu tại Viện Karolinska, kết quả này phù hợp với hầu hết các hướng dẫn hiện nay, vốn thường khuyến nghị thuốc kích thích là lựa chọn điều trị hàng đầu, tiếp theo là thuốc không kích thích. Hiện đang có cuộc thảo luận về việc liệu methylphenidate (một loại thuốc kích thích dùng trong điều trị ADHD) có nên được đưa vào danh mục thuốc thiết yếu của Tổ chức Y tế Thế giới hay không, và nhóm hy vọng nghiên cứu này sẽ góp phần cung cấp bằng chứng cho cuộc tranh luận đó.

Giáo sư Cortese bổ sung: Việc các dịch vụ y tế lâm sàng không kịp thời cung cấp các phương pháp điều trị có khả năng làm giảm những kết cục quan trọng này đặt ra một vấn đề đạo đức nghiêm trọng cần được giải quyết khẩn cấp, với sự tham gia then chốt của những người có trải nghiệm thực tế. Tại Anh, lực lượng đặc nhiệm ADHD của NHS đang nỗ lực giải quyết vấn đề này.