Các nhà khoa học hàng đầu thế giới tin rằng tương lai của AI cũng sẽ diễn ra tương tự như bộ phim Star Trek

Đề tài nghiên cứu được tài trợ bởi DARPA (Cơ quan chỉ đạo các dự án nghiên cứu quốc phòng tiên tiến), tiết lộ những nỗ lực mang tính toàn cầu trong việc hỗ trợ hoạt động học tập suốt đời (trong đó AI có thể mở rộng tri thức thông qua vòng đời vận hành của mình) và phát triển các giao thức và ngôn ngữ toàn cầu cho phép các hệ thống AI chia sẻ kiến thức với nhau.

Chuyên gia từ ĐH Loughborough, MIT và Yale đã tìm hiểu về tính cấp thiết của trí tuệ nhân tạo tập thể (collective AI), trong đó vô số các thực thể AI tạo nên một mạng lưới chia sẻ thông tin với nhau. Những thực thể này có khả năng liên tục cập nhật các kiến thức và kỹ năng mới một cách độc lập.

Vén màn về tầm nhìn đối với AI trên tạp chí Nature Machine Intelligence, các nhà nghiên cứu nhận ra sự tương đồng đáng kinh ngạc giữa AI tập thể với nhiều ý tưởng khoa học viễn tưởng khác. Một ví dụ mà nhóm nghiên cứu chỉ ra đó là nhân vật The Borg (một sinh vật cơ khí hoá) trong vũ trụ Star Trek vốn vận hành và chia sẻ kiến thức thông qua một loại tâm trí bầy đàn (hive-mind) có liên kết với nhau.

Tuy nhiên, không giống như nhiều câu chuyện khoa học viễn tưởng khác, các nhà khoa học máy tính hình dung rằng Collective AI sẽ dẫn tới những bước đột phá tích cực trong nhiều lĩnh vực.

TS. Andrea Soltoggio (ĐH Loughborough) giải thích rằng những kiến thức tức thời được chia sẻ trên mạng lưới liên kết của các thực thể AI. Những điểm kết nối này có khả năng học hỏi và chấp nhận liên tục đối với dữ liệu mới, đồng thời đưa ra các phản hồi nhanh chóng đối với các tình huống, thách thức hoặc các mối đe doạ. Ví dụ, trong một bối cảnh an ninh bảo mật, nếu một đơn vị AI phát hiện ra mối đe doạ, nó có thể nhanh chóng chia sẻ dữ liệu và đưa ra một phản hồi ngay lập tức-điều này cũng tương tự như cách hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể chúng ta trước những tác nhân gây hại từ bên ngoài. Theo TS. Soltoggio, việc này cũng có thể dẫn tới sự phát triển của các loại robot phản ứng trong thảm hoạ (những vật thể nhanh chóng thích nghi với các điều kiện mà chúng được đưa vào) hoặc các đại lý y tế được cá nhân hoá (personnalized medical agents) nhằm cải thiện sức khoẻ thông qua việc kết hợp kiến thức y tế tiến tiến với thông tin cụ thể của bệnh nhân. TS. Soltoggio cho rằng khả năng ứng dụng của Collective AI là rất rộng lớn và thú vị.

Các nhà nghiên cứu thừa nhận rằng vẫn tồn tại những rủi ro đi kèm với Collective AI bao gồm vấn đề về đạo đức và các tri thức trái phép/không hợp pháp. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh khía cạnh an toàn quan trọng trong tầm nhìn của mình về AI: các thực thể AI vẫn duy trì tính khách quan và độc lập từ mạng lưới tập thể. TS. Soltoggio cho rằng điều này dẫn tới tính dân chủ của các đại lý AI, đặc biệt góp phần giảm bớt các rủi ro về sự xâm lấn bởi một số hệ thống AI lớn.

Căn cứ trên những phân tích về các tiến bộ trong học máy gần đây, các nhà khoa học máy tính kết luận rằng tương lai của AI phụ thuộc vào trí tuệ tập thể (collective intelligence).

Dự án nghiên cứu lần này khác với các mô hình AI lớn như ChatGPT vốn có giới hạn trong việc học tập suốt đời và khả năng chia sẻ kiến thức. Những mô hình kiểu này thu được phần lớn kiến thức trong các phiên đào tạo vốn ngốn rất nhiều năng lượng và không có khả năng tiếp tục học tập.

Theo TS. Soltoggio, xu hướng nghiên cứu gần đây đang mở rộng các mô hình AI với khả năng liên tục học hỏi sau khi được đưa vào vận hành, có thể tái sử dụng kiến thức bởi những mô hình khác, phục hồi kiến thức một cách hiệu quả để tối ưu tốc độ học hỏi và các yêu cầu về năng lượng. Các nhà nghiên cứu tin rằng những mô hình AI không có khả năng chia sẻ, đắt đỏ, đồ sộ và không có tính trọn đời như hiện nay sẽ không thể tồn tại trong một tương lai mà trong đó, các thực thể AI bền vững, tiến hoá và có khả năng chia sẻ tập thể sẽ tập hợp lại với nhau.

Kiến thức của nhân loại đang ngày càng gia tăng trong hàng thập kỷ qua nhờ vào việc giao tiếp và chia sẻ. Do đó, các nhà nghiên cứu tin rằng sự tương đồng sẽ có thể xảy ra trong các hình thái xã hội AI tương lai.

FULL TEXT