Giải phóng cảm xúc trong tâm lý học

Căng thẳng, lo lắng, sợ hãi, tức giận và đau thương có thể gây ra những cảm xúc mãnh liệt và khó khăn được hình thành theo thời gian. Ở một thời điểm nào đó, sẽ có quá nhiều cảm xúc và sự xáo trộn đến mức choáng ngợp. Mọi người thậm chí có thể cảm thấy như thể họ sắp “bùng nổ” trừ khi họ tìm được cách giải phóng những cảm xúc bị dồn nén này.

Thay vì trút bỏ những cảm xúc này một cách không thích hợp, mọi người có thể giải phóng chúng theo cách phù hợp, chẳng hạn như thông qua hoạt động thể chất hoặc một hoạt động giảm căng thẳng khác.

Vậy Catharsis Hay Giải Phóng Cảm Xúc Thực Sự Là Gì?

Catharsis là sự giải phóng cảm xúc mạnh mẽ, khi thành công, nó đi kèm với sự hiểu biết sâu sắc về nhận thức và những thay đổi tích cực.

Bản thân thuật ngữ này xuất phát từ tiếng Hy Lạp là “katharsis” có nghĩa là "thanh lọc" hoặc "làm sạch". Thuật ngữ này được sử dụng trong trị liệu cũng như trong văn học. Mục đích của catharsis là mang lại một số hình thức thay đổi tích cực trong cuộc sống của cá nhân. Catharsis liên quan đến những cảm xúc mạnh mẽ được cảm nhận bởi mỗi người và thể hiện ra ngoài. Sự giải phóng cảm xúc cũng là một phần nhận thức trong quá trình đó, cá nhân có được những hiểu biết mới.

Ứng Dụng Sự Giải Phóng Cảm Xúc Trong Trị Liệu 

Mặc dù thuật ngữ này đã được sử dụng từ thời Hy Lạp cổ đại, nhưng chính đồng nghiệp của Sigmund Freud là Josef Breuer là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ này để mô tả một kỹ thuật trị liệu. Breuer đã phát triển cái mà ông gọi là phương pháp điều trị "cathartic" cho chứng cuồng loạn. Phương pháp điều trị của ông liên quan đến việc để bệnh nhân nhớ lại những trải nghiệm đau thương khi bị thôi miên. Bằng cách thể hiện một cách có ý thức những cảm xúc đã bị kìm nén từ lâu, Breuer nhận thấy rằng các bệnh nhân của ông đã thuyên giảm các triệu chứng của họ.

Freud cũng tin rằng catharsis có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc làm giảm các triệu chứng đau khổ. Theo lý thuyết phân tâm học của Freud, tâm trí con người bao gồm ba yếu tố chính: ý thức, tiềm thức và vô thức. Tâm trí có ý thức chứa đựng tất cả những thứ mà chúng ta nhận thức được.

Tiềm thức chứa những thứ mà chúng ta có thể không nhận thức được ngay lập tức nhưng chúng ta có thể rút ra nhận thức bằng một số nỗ lực hoặc sự nhắc nhở. Cuối cùng, tâm trí vô thức là phần tâm trí như một kho chứa khổng lồ của những suy nghĩ, cảm xúc và ký ức nằm ngoài nhận thức. Freud tin rằng mọi người có thể đạt được catharsis bằng cách đưa những cảm xúc và ký ức vô thức ra ánh sáng. Quá trình này liên quan đến việc sử dụng các kỹ thuật trị liệu tâm lý như giải mã giấc mơ và liên tưởng tự do.

Trị Liệu Rối Loạn Lo Âu

Trong cuốn sách Nghiên cứu về chứng cuồng loạn của Freud và Breuer đã định nghĩa catharsis là "quá trình giảm bớt hoặc loại bỏ một phức hợp bằng cách gọi lại nó trong nhận thức có ý thức và cho phép nó được thể hiện ra ngoài." Catharsis ngày nay vẫn đóng một vai trò quan trọng trong thuyết phân tâm học của Freud.

Sự Giải Phóng Cảm Xúc Trong Ngôn Ngữ Hàng Ngày

Thuật ngữ catharsis cũng đã tìm thấy một vị trí trong ngôn ngữ hàng ngày, thường được sử dụng để mô tả những khoảnh khắc sáng suốt hoặc trải nghiệm mà chúng ta tìm thấy điểm kết thúc. Một cá nhân trải qua cuộc ly hôn có thể mô tả rằng anh ta đã trải qua một khoảnh khắc được giải phóng cảm xúc giúp anh ta quay trở lại cảm giác bình yên và thoát ra khỏi suy nghĩ về mối quan hệ tồi tệ.

Mọi người cũng mô tả việc trải qua sự giải phóng về mặt cảm xúc sau khi trải qua một số sự kiện đau buồn hoặc căng thẳng như khủng hoảng về sức khỏe, mất việc, tai nạn hoặc sự mất mát một người thân yêu. Mặc dù được sử dụng hơi khác so với cách nó được ứng dụng trong phân tâm học, thuật ngữ này vẫn thường được sử dụng để mô tả một khoảnh khắc cảm xúc dẫn đến thay đổi tích cực trong cuộc sống của một người.

Ví Dụ Cụ Thể

Catharsis có thể diễn ra trong quá trình điều trị, nhưng nó cũng có thể xảy ra trong những thời điểm khác. Dưới đây là một số ví dụ:

1. Nói chuyện với một người bạn

Một cuộc trò chuyện với một người bạn về vấn đề bạn đang gặp phải có thể khơi dậy một khoảnh khắc sâu sắc, trong đó bạn thấy một sự kiện đã từng xảy ra trong cuộc sống của mình đã có đóng góp như thế nào vào hành vi hiện tại. Sự giải tỏa cảm xúc lúc này có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn khi đối mặt với tình huống khó xử hiện tại.

2. Nghe nhạc

Âm nhạc có thể tạo động lực, nhưng nó cũng có thể khơi dậy những khoảnh khắc của sự giải phóng cảm xúc. Âm nhạc có thể cho phép bạn giải phóng cảm xúc theo cách mà thường sẽ khiến bạn cảm thấy hồi phục.

3. Nghệ Thuật

Một tác phẩm nghệ thuật mạnh mẽ có thể khuấy động những cảm xúc sâu bên trong. Sáng tạo nghệ thuật cũng có thể là một hình thức giải phóng cảm xúc.

4. Tập Thể Dục

Đây là một cách tuyệt vời để vượt qua những cảm xúc mạnh mẽ và giải phóng chúng bằng những hành vi có tính xây dựng.

5. Tâm Kịch (Psychodrama)

Loại liệu pháp này liên quan đến việc giải quyết các sự kiện khó khăn trong quá khứ. Bằng cách đó, đôi khi mọi người có thể đánh giá lại và loại bỏ nỗi đau từ những sự kiện này.

6. Viết Nhật Ký

Viết có thể là một công cụ chăm sóc sức khỏe tâm thần hiệu quả, cho dù đó là viết nhật ký hay tiểu thuyết. Viết là một quá trình liên quan đến việc bạn thể hiện cảm xúc về các sự kiện đau buồn hoặc căng thẳng, có thể hữu ích để có được cái nhìn sâu sắc và giải tỏa cảm xúc căng thẳng.

Các Phương Pháp Trị Liệu khác 

Catharsis đóng một vai trò quan trọng trong các liệu pháp tập trung vào cảm xúc, tâm động học và các liệu pháp cơ bản. Hãy nhớ rằng khám phá những cảm xúc khó khăn có thể đi kèm với rủi ro, đặc biệt nếu những trải nghiệm này bắt nguồn từ những tổn thương tâm lý hoặc từ việc bị lạm dụng. Nếu bạn lo lắng về những tác động tiềm ẩn của việc khám phá những cảm xúc này, hãy cân nhắc gặp và điều trị với một chuyên gia sức khỏe tâm thần chuyên nghiệp. Một số nhà nghiên cứu cũng tin rằng, mặc dù catharsis có tác dụng ngắn hạn, nhưng nó cũng có thể khuyến khích các hành vi tiêu cực và làm tăng nguy cơ bộc phát cảm xúc trong tương lai.